W ramach wykładu zaprezentowane zostaną wiersze wybitnego poety Młodej Polski, Tadeusza Micińskiego (1873–1918), wybrane z jego tomu "W mroku gwiazd" (1902) oraz jeden utwór pochodzący z cyklu "Kaukaz", publikowany w czasopiśmie "Ateneum" (1903), a potem włączony wraz z innymi wierszami do powieści "Nietota. Księga tajemna Tatr" (1910). O ile w przypadku "Hymnów" Jana Kasprowicza zmagania podmiotu poetyckiego są walką z siłami zewnętrznymi, złem istniejącym w świecie, a więc dramat rodzi się na styku jaźni i bytu, o tyle w przypadku poezji Micińskiego nieokiełznane żywioły szaleją wewnątrz podmiotu, w sferze podświadomości, trudnej do kontrolowania przez jaźń. Otwartość wypowiedzi poetyckiej dotyczy obszaru nieświadomego (mrocznych głębi duszy) i rozmaitych kultur (świata tekstów kulturowych). Wiąże się to z podwójnym ruchem: schodzeniem w głąb (w chaotyczne ciemności, w wewnętrzne piekło) oraz wstępowaniem ponad niebiosa (w region transcendencji, wolności, kreacji). Wyobraźnia poetycka Micińskiego ujawnia właściwości oniryczne i przestrzenne. Istnieją sny-marzenia o charakterze integrującym i sny-koszmary o charakterze dezintegrującym. Te pierwsze mają funkcję terapeutyczną (projektują harmonię i pełnię, kreują postać idealnej kochanki). Te drugie odkrywają egzystencjalne lęki, mordercze instynkty, masochistyczne rozkosze, przynoszą poczucie rozchwiania i uwięzienia, zarażają śmiercią, stwarzają demoniczne i potworne uosobienia jaźni głębokiej. Rozróżnienie przestrzeni wewnętrznej (immanentnej, architektonicznej) i zewnętrznej (transcendentnej, kosmicznej) nie oznacza przeciwieństwa między przestrzenią subiektywną i obiektywną. Poezja ta nie stwarza iluzji świata obiektywnego, wszystko w niej jest subiektywną scenerią. Dziełem poety rządzą przeciwieństwa, nie ma ciągu ewolucyjnego, którego ukoronowaniem byłoby jakieś rozwiązanie. Miciński niczego nie rozstrzyga. Nawarstwianie się, chybotliwość i zmienność znaczeń najlepiej widać w sposobie konstruowania podmiotu mówiącego. Wciela się on w postacie znane z mitologii, historii, tradycji literackiej (na przykład Lucyfer, Kain, Tezeusz, Orland, Bolesław Chrobry). W ten sposób obiektywizuje swoje stany wewnętrzne i reinterpretuje utrwalone w kulturze znaczenie danej postaci. Sprawdza wartość konkretnej maski, szukając takiej, która najlepiej może wyrazić żywioł nieświadomego. Odbiera więc figurom kulturowym ich tradycyjne rozumienie, a zmieniając wciąż maski, nie pozwala na ukonstytuowanie się jakiejś jednej idei czy prawdy. W tym napięciu między ekspresją nieświadomego a tekstami kultury można widzieć czynnik ujednolicający, scalający tom "W mroku gwiazd" — jego cechę szczególną.